ही पाहिलीत का माझी मैत्रीण वरच्या फोटोतली? काय म्हणता, तुम्ही ओळखता? पांढर्या ड्रेसमधली? लेखिका आणि प्रसिद्ध सिनेसमिक्षक सुलभा तेरणीकर. हांहां, म्हणजे ती माझी तशी गेल्या ४०/४५ वर्षांपासूनची मैत्रीण आहेच, पण आज मी बोलत्ये ते तीच्याबरोबर असलेल्या लाल पांढर्या साडीतल्या गोड मुली विषयी. आनंद, उत्साह, सकारात्मकता ह्यांचा झरा नव्हे चक्क धबधबा. लौकिकार्थाने वय वर्षे फक्त नव्वद.
सुलभाची आई, हो, मी तीला तशीच हाक मारते. एकदा वाटलं होतं, लिहायच्या आधी सुलभाला नांव विचारावं पण मला खोटारडेपणा नाही आवडत. मग उगीच खोटी जवळीक कशाला दाखवायची?
तर सांगत काय होते, आईची आणि माझी भेट बहुतेक होते ती सुलभाच्या कार्यक्रमात. मी आवर्जून जाते आणि आई आलेलीच असते. बहुदा दुसर्या रांगेत शांत बसलेली असते. लोकांनी येऊन आपल्याला विचारावं, मान द्यावा अशी कुठलीच अपेक्षा नाही. पण माझ्यासारखे कितीतरी लोक भेटायला जातातच कार्यक्रमापूर्वी. आमचा दोघींचा संवादही ठरलेला.
नमस्कार , कशा आहात?
छान! तू कशी आहेस?
मस्त!
घरी आली नाहीस बर्याच दिवसात. ये आता.
नक्की , साडी मस्त आहे आई!
मग आई फक्त गोड हसते. आईच्या साड्या प्रसन्न हलक्या रंगाच्या, कडक स्टार्च इस्त्रीच्या , सुंदर असतात. साडी कधीची हाप्रश्न मी चुकुनही विचारत नाही. कारण आईची साडी नेहमी नविन वाटणारी टकाटक असते.
सुलभा सांगते, कार्यक्रमाला येताना आई साडी उत्साहाने निवडते.ही नको, ही मागच्या वेळी विशाखानी पाहिली आहे, इतकी पक्की आठवणही असते.
सुलभाच्या घरी जेवायचेच आमंत्रण असते. आईचा तसा आग्रहच असतो. आम्हीही भरपूर वेळ घेऊनच जातो. कारण सुलभा म्हणजे विविध विषय, अनुभव यांचे ज्ञानभांडार, सिनेक्षेत्रातील तर मी तीला encyclopedia म्हणते. १९३१ पासूनच्या कुठच्याही सिनेमाबद्दल काहीही विचारा. शिवाय अनेक महान लोकांचे किस्से. त्यामुळे एकदा सुलभा बोलायला लागली की तास नी तास श्रोता होण्यात मजा असते. पण माझ्या ह्या तरुण मैत्रीणीला काही चैन नसतं. म्हणजे तीच्याकडेही बोलायला अनंत विषय आहेत, माहितीचा व अनुभवाचा खजिनाही आहेच. पण तीची लगबग असते पाहुण्यांना चहापाणी, खाणेपिणे करण्याची.जेवायला बसल्यावर आग्रह असा की आपण बकासुराचे वंशज आहोत असं ह्यांना वाटतं की काय असा संशय मला येतो. खूप झालं तर सुलभाच मदतीला येते. आई नाही जाणार आता तीला.असं सांगावं लागतं. दरवेळचा बेतही भरभक्कम असतो.
पंधरा दिवसांपूर्वी सुलभाकडे आम्ही तीन मैत्रीणी, माया, विजू व मी व विजूची आई गेलो होतो( ही दुसरी मैत्रीण, वय वर्षे ९४). आम्ही गेल्यापासून सुलभाच्या आईची लगबग सुरू झाली. "चहा करू का गं?" हा प्रश्न दर पांच मिनिटांनी सुरू झाला.मी करू का? हा माझा प्रश्न साफ घुडकावला गेला. शेवटी आईने केलेला दाट सुंदर चहा सुलभा घेऊन आली. खरोखर इतका सुंदर दाट चहा, मस्त फ्रेश झालो.
गप्पांच्या ओघात माझ्या केसाची क्लिप मला त्रासदायक वाटत होती. मी सुलभाकडे रबरबँड मागितला, आईने पटकन खुर्चीच्या पाठीच्या दांड्याला लावलेला काढून दिला. म्हणाली, वेळेला मिळत नाही म्हणून मी इथे लावते. मला मजा वाटली आणि रबरबँड लावायची जागाही आवडली. मग आम्हाला ड्रेसची सुंदर कापडं मिळाली. आईने स्वतः सुलभाबरोबर जाऊन आवडीने आमच्यासाठीआणली होती. वेळेत जेवायला बसलो. गरम गरम बटाटेवडे, चविष्ट चटणी, तव्यावरची पुरणपोळी, त्यावर छोट्या पळीने भरपूर तूप, आई स्वतः आग्रहाने वाढत होती. पोटभर जेवणानंतर पान.
नंतर स्वैपाकाच्या बाई घरी निघाल्या. आम्ही सर्वांनी त्यांच्या सुगरणपणाचं कौतुक केलं. पण आईने कोरडं कौतुक न करता त्यांच्या घरी भरपूर डबा भरून दिला. आम्हाला घरी सोडायला आलेले रिक्शावाले व सोसायटीचे रखवालदार यांना वर बोलावून स्वतःच्या हातानी त्यांना पोटभर जेऊ घातलं. आम्ही घरी परतल्यावरच मायलेकी जेवल्या. आम्हाला निरोप देताना भगर, दाण्याची आमटी खाण्यासाठी येण्याचं आमंत्रण मिळालं. हे अगत्य, व त्यातून मिळालेलं समाधान लाखमोलाचं होतं.
९० वर्षांमधे अनेक खाचखळगे,आनंद- संकटं, सुखं-दुःख, यश-अपयश आलंच असणार. पण सगळ्याचा सामना करतच,आपल्या बर्यावाईट अनुभवांनी आयुष्य कसं समृद्ध व परिपूर्ण जगावं आणि दुसर्यालाही आनंद द्यावा ह्याचं हे उदाहरण. सुलभा म्हणाली, आई हाॕटेलमधे जाऊ या का? तर ,हो, चल की, म्हणून तयार. जे असेल त्यात आनंद.सुलभा सांगते, आता माझं काय राहिलय? कशात रामच वाटत नाही आता,किती दिवस राहिले आमचे, असली निराशावादी वाक्य कधीही आईच्या तोंडी नसतात. उलट सुलभाला प्रत्येक नव्या कामासाठी प्रोत्साहन असतं. माणसं जोडलेली, त्यामुळे एकटेपणा नाही,वाचन, मनन, देवावरची, माणुसकीवरची श्रद्धा यामुळे आलेली प्रगल्भता, सर्व विषयांची आवड, त्यामुळे कुठच्याही कंपनीत सामावून जाता येतं. अजून काय पाहिजे आयुष्यात?
आईचा गोरापान वर्ण, सुंदर चेहरा, पण तसा तो नसता तरी ती सुंदरच दिसली असती. कारण सदा प्रसन्न चेहरा आणि दात यायच्याआधी बाळाचं जसं निरागस हंसू असतं ना तसच बोळक्या तोंडाचं हंसू. एकदा भेटलं तर पुढच्या २/४ महिन्यांची उर्जा नक्की मिळते.
चान्स मिळाला तर एकदा भेटाच माझ्या ह्या मैत्रीणीला. तुमचं मनापासून भरभरून हसरं स्वागत होईल खात्रीनी.
विशाखा टिपणीस
२०/०७/२०१९
